“Caliber”: “İrəvan Moskvanın təhriki ilə Brüsseli neytrallaşdırır”
Ermənistan Azərbaycanla sülh gündəliyindəki məsələlərin həllini yubatmaqda davam edir.Caliber.Az yazır ki, aprelin 6-da prezident İlham Əliyevlə baş nazir Nikol Paşinyan arasında Brüsseldə keçirilən görüşdə aprelin sonunadək iki komissiyanın - demarkasiya və delimitasiya, habelə sülh müqaviləsi üzərində iş üzrə müvafiq qrupların yaradılması barədə razılıq əldə olunub.
Bildiyiniz kimi, Azərbaycan hər iki komissiyanı formalaşdırıb, Ermənistan isə hələ də vaxtı uzadır. Belə ki, Ermənistan Respublikası iki dəfə sərhədin delimitasiyası ilə bağlı görüşlərin keçirilməsindən imtina edib. Baxmayaraq ki, hər iki dəfə özü sərhəddə görüş keçirməyi təklif edib: Əvvəlcə 29 aprel, sonra isə 7-11 may tarixlərində.
Prezident İlham Əliyev çərşənbə günü, mayın 18-də Bakıda Litva Prezidenti Gitanas Nauseda ilə danışıqların yekunlarına dair çıxışı zamanı ictimaiyyətin diqqətini Ermənistanın bu siyasi manevrinə cəlb edib.
O, qeyd edib ki, Bakı İrəvanın işə başlamaq üçün hər hansı bir yeni tarixi açıqlamasını gözləyir və lakin bu məsələdə məsuliyyətli yanaşmaya ümid edir.
Dövlət başçısı Ermənistanın üzərinə düşən öhdəlikləri bir daha xatırladıb, İrəvanın indiki hakimiyyətini sağlam düşüncəyə və münaqişədən sonrakı dövrün yeni reallığını adekvat dərk etməyə çağırıb.
Maraqlıdır ki, delimitasiyası ilə bağlı danışıqlar Ermənistan baş nazirinin Moskvaya səfərindən sonra sərhədlərin dalana dirənib. Putin-Paşinyan danışıqlarında Rusiya, Ermənistan və Azərbaycan liderləri arasında Qarabağla bağlı 2020-ci il 10 noyabr, 11 yanvar və 26 noyabr tarixli sazişlərin icrası müzakirə edilib.
Ermənistanla Azərbaycan arasında sərhədlərin demarkasiyası ilə bağlı sonrakı danışıqların baş tutmaması bu prosesin Rusiya tərəfindən mümkün əngəllənməsi ilə bağlı müəyyən fikirlərə səbəb olur. Bütövlükdə Kremlin tapşırığı ilə hərəkət edən, lakin daim Qərbə baxan İrəvan üçün istənilən ssenari faydalıdır ki, bu da indiki halda sərhədlərin delimitasiyasının və ümumiyyətlə, Bakı ilə münasibətlərin normallaşması prosesinin qarşısını alır.
Heç kimə sirr deyil ki, Rusiya Avropanın Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin həlli istiqamətindəki vasitəçilik səylərindən heç bir halda məmnun deyil və bunu Cənubi Qafqazdakı proseslərə müdaxilə kimi qiymətləndirir. Bu prosesə nəzarət Moskvanın xarici siyasətinin preroqatividir. İndiki geosiyasi şəraitdə - Rusiya ilə Qərb arasında ciddi qarşıdurma şəraitində Moskva Avropaya regionda öz üstünlüyünü nümayiş etdirir, öz təsir zonasını və öz maraqlarını aydın şəkildə müəyyən edir. Mahiyyətcə Rusiyanın forpostu olan Ermənistan Brüssel razılaşmalarını pozmaqla, Avropanı aldatmağa çalışır və bununla da öz gələcəyini Aİİ-yə daha da möhkəm bağlayır.
Digər tərəfdən, Ermənistanda indiki ağır daxili siyasi vəziyyətdə Paşinyanın başqa alternativi və başqa yolu yoxdur. Ermənistanı bürüyən və birbaşa hakimiyyət dəyişikliyinə yönələn etiraz aksiyaları Paşinyanı kor-koranə Kremlin diktəsinə əməl etməyə vadar edir. Beləliklə, Avropanın vasitəçiliyi ilə əldə olunan razılaşmaları pozan Paşinyan hakimiyyətini saxlamaq üçün Moskvadan dəstək almağa çalışır. Ermənistanın baş nazirinin ilk gündən əməl etməyə çalışdığı qərbyönlü kursa baxmayaraq, onun Ermənistanı qərbin qanadı altına almaq cəhdləri baş tutmayıb. Belə ki, Qərb yoxsul və perspektivsiz Ermənistani deyil, Cənubi Qafqazın lider ölkəsi, gələcək perspektivdə Avropanın enerji təhlükəsizliyini təmin etməyə qadir olan Azərbaycanla uzunmüddətli və qarşılıqlı faydalı əlaqələr qurmağa üstünlük verir. Bakının həyata keçirdiyi və Avropa qitəsinin böyük marağına səbəb olan irimiqyaslı nəqliyyat layihələrini xatırlatmaq kifayətdir. Ona görə də təəccüblü deyil ki, Avropa regionun təhlükəsizliyini və sabitliyini təmin etmək, eləcə də sülhün bərqərar olması üçün bütün səylərini əsirgəmir və Ermənistanı həyati əhəmiyyətli nəqliyyat kommunikasiyalarını açmağa məcbur edir. Bütün bu məqsədlər həm Avropanın, həm də Azərbaycanın maraqlarına cavab verir. Ermənistan faktiki olaraq müstəqil dövlət kimi özünü gözdən salıb və bu gün artıq Qərbdə Rusiyanın Qafqazdakı quberniyası kimi qəbul edilir.
Öz növbəsində Rusiyanın Ermənistana qarşı bütün siyasi təzyiq rıçaqları var, lakin onları Qərbə vermək niyyətində deyil. Buna görə də Paşinyanın dövlət başçısı kimi namizədliyi Rusiyaya kifayət qədər uyğun gəlir. Və bu da başa düşüləndir. Axı, güclü siyasi iradəyə malik olmayan, lakin regional və beynəlxalq siyasətdə diplomatik uğursuzluqlarla ad çıxaran şəxsin idarə etdiyi dövləti manipulyasiya etmək daha asandır.
