Hindistan düyü ixracını məhdudlaşdırır - Azərbaycanda bu məhsul bahalaşacaqmı?

Bu günlərdə Hindistan hökuməti ərzaq təhlükəsizliyini təmin etmək üçün ölkədən düyü ixracına məhdudiyyətlər qoyub, tədarükün təxminən 1/3-ni təşkil edən qaynadılmış düyü üçün 20 % ixrac rüsumu tətbiq edib.

Bundan əvvəl - ötən ay isə rəsmi Dehli "Basmati" növü istisna olmaqla, ölkədən ağ düyünün ixracına qadağa qoymuşdu.

Bəs bu qərarlar Hindistan düyüsünün idxalçılarından biri olan Azərbaycanda bahalaşmaya səbəb ola bilərmi?

Rəsmi statistikaya əsasən, Azərbaycan ötən il 42,55 milyon ABŞ dolları dəyərində 50 min 236 ton düyü idxal edib ki, bunun 34,4 milyon ABŞ dolları dəyərində 37 min 586 tonluq hissəsini, yəni 74,8 %-i Hindistandan alıb. Bu ilin I yarısında isə Azərbaycanın düyü idxalının 87,8 %-i Hindistanın payına düşüb. 6 ay ərzində ölkəyə 32,5 milyon ABŞ dolları dəyərində 36,43 min ton, o cümlədən Hindistandan 28,85 milyon ABŞ dolları dəyərində 32 min ton düyü gətirilib.

"Report"a açıqlama verən "Azərbaycan Çəltik İstehsalçıları və İxracatçıları Assosiasiyası" İctimai Birliyinin İdarə Heyətinin sədri Rövşən Əliyev hesab edir ki, gələn ilin yazına qədər ölkədə düyünün qiymətində ciddi artım olmayacaq: "Yerli düyünün bazara çıxması ilə qiymət artımının qarşısını nisbətən ala biləcəyik. Artıq çəltik yığımına başlamışıq və oktyabrın sonuna qədər proses bitəcək. Bundan sonra həm köhnə, həm də təzə yığılan məhsulların emalına başlanılacaq və onlar bazara çıxarılacaq. Azərbaycanın illik çəltik istehsalı təqribən 14-15 min tondur. Bu rəqəmi 15-20 min tona çatdırsaq, düyünün qiymətinin tənzimlənməsinə kömək edəcək. Bu il bir az çətinliklər oldu. Gübrənin qiymətinin artması istehsala mənfi təsir etdi. Amma istehsalçılarımızın sayı artıb. Bu, bizə daha artıq məhsul əldə etməyə imkan verir".

Onun sözlərinə görə, hazırda Azərbaycanın düyüyə olan illik tələbatı 45-50 min tondur: "Bunun təxminən 15 %-ni daxili imkanlar hesabına təmin edə bilirik. Bu, çəltikçiliyə dövlət dəstəyi sayəsində mümkündür. Əhalinin bu sahəyə maraq artıb. Artıq çəltiyin emal sənayesini qurmaqla məşğuluq. Ölkəmizdə təqribən 4-4,5 min hektar ərazidə çəltik əkilir. Bu, azdır və artırmalıyıq. Çəltikçiliyin inkişafı üçün torpaq-iqlim potensialımız var. Lənkəran-Astara, Biləsuvar, Salyan, İmişli, Şəki-Zaqatala, Ağdaş kimi bölgələrimizdə çəltikçilik üçün imkanlar var. Çəltik sahələrinin bir hektarına görə fermerlərə dövlət 360 manat subsidiya verir. Amma gübrə qiymətinin artması ilə əlaqədar Assosiasiya olaraq dövlət qarşısında məsələ qaldırmışıq ki, bizə istehsal xərclərimizin 30-40 %-i qarşılığında subsidiya verilsin. Suvarma sistemi və texnika təminatı yaxşılaşsa, yaxın gələcəkdə tələbatımızın 50 %-ni yerli istehsal hesabına təmin edə bilərik”.

“Azərbaycanda qanunla kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı ƏDV-dən azad edilsə də, nədənsə bu çəltikçiliyə və düyü istehsalına şamil edilmir”, - deyə R.Əliyev əlavə edib.